صفر تا صد تجهیزات اطفای حریق و انواع کپسول های آتشنشانی

وقتی که به تاریخچه زندگی نسل بشر پرداخته می شود نقاطی را در این مسیر طولانی می بینیم که به طور واضحی زندگی آنها را تحت تاثیر خود قرار داده است. از مهم ترین نقاط تحول در زندگی بشریت کشف آتش بوده است. این اکتشاف نه تنها باعث آسان تر شدن زندگی آنها شد، بلکه سطح رفاه و فرهنگ زندگی را ارتقا بخشید تا بتوانند چندین پله در مسیر پیشرفت را به یکباره طی کنند. اما از مزایای بی شمار آتش که بگذریم، به آتشسوزی می رسیم. یکی از معایبی که در برابر دنیایی از کاربرد های مفید آتش شاید اصلا به چشم هم نیاید، اما بسیار مهم و قابل توجه بوده و حیات بسیاری از افراد را تهدید می کند. آمارها نشان می دهند که فقط در سال 2010 در کشور ایالات متحده آمریکا خسارات ناشی از آتشسوزی چیزی حدود 11.5 میلیارد دلار بوده، که این فقط خسارات مالی را در برمی گیرد. در همان کشور و همان سال، آمار مربوط به خسارات جانی چیزی نزدیک به مرگ 3000 نفر و مصدومیت 18000 نفر را به ما نشان می دهند که این آمار و ارقام پیغام بسیار مهمی را در بر دارند. مقابله با آتش و اطفا حریق از گذشته تاکنون باعث بهبود چشمگیری در این آمار شده است و جان بسیاری را نجات داده است، بنابراین لازم است که هر فردی در حد توانایی خود اطلاعاتی در این باره داشته باشد. در این مقاله قصد داریم شما را با اصلاحات کاربردی و تعاریف، انواع آتش و خاموش کننده های آتشنشانی آشنا کنیم تا شما هم در پایان این مقاله بتوانید کپسول آتشنشانی مناسب را بسته به کاربردتان انتخاب کنید.
هر چند محدود کردن مؤثر، در کاهش گسترش حریق مهم است، ولی به هر حال آتش باید خاموش شود. شایعترین مواد خاموش کننده، آب؛ کف، دی اکسید کربن و پودر خشک است.
آب: از طریق خنک کردن باعث خاموش شدن حریق میشود.
کف: از دو راه خنک کردن و خفه کردن آتش باعث خاموش شدن آن می گردد.
دی اکسید کربن: خفه کننده حریق به ویژه در مورد حریق های ناشی از برق است.
پودر خشک: از طریق متوقف کردن واکنش های شیمیایی احتراق در شعله، عمل می کند.



مواد جامدی که از خود خاکستر بجا می گذارند، با آب خاموش می شوند. آب ماده سوختنی را خنک می کند و آتش خاموش می شود. این نوع آتش را پس از اطفا ترک نکنید تا زمانی که مطمئن شوید آتش دوباره برنمی گردد. زیرا ماده سوختنی پس از خشک شدن و در تماس با گرمای مناسب ممکن است دوباره شعله ور شود. همیشه پشت به باد بایستید.


پودر خشک، گاز CO2 و فوم مطمئن ترین مواد برای خاموش کردن آتش هیدروکربن ها و مشتقات نفتی هستند. آنها آتش را خفه می کنند، یعنی از رسیدن اکسیژن به سوخت جلوگیری می کنند.

گاز دی اکسید کربن (Co2) مانع از رسیدن اکسیژن به سوخت می شود و به سرعت آتش را خاموش می کند. استفاده از پودر خشک هم مناسب است، اما تمیز کردن آن به خاطر ایجاد آلودگی مشکل است. یادمان باشد که قبل از اطفاء حریق جریان برق باید قطع شود و قبل از انجام این کار هرگز آب به کار نبریم.

خاموش کردن این نوع آتش ها احتیاج به فوم یا پودر مخصوص دارد که از رسیدن اکسیژن به آن جلوگیری کند.

در این نوع آتش، مایع قابل اشتعال، در زیر شعله ی آتش در حال جوش قرار دارد و بسیار خطرناک است. چون به محض رسیدن اکسیژن به آن به سرعت شعله ور شده و حرارت زیادی را تولید میکند. گاهی این اشتعال ناگهانی تبدیل به انفجار بزرگی می شود. ریختن آب بر روی مایع در حال جوش باعث می شود که آتش به اطراف پاشیده شده و گسترش پیدا کند.
تجهیزات و ماشین آلات آتشنشانی
در ایجاد آتش سه عامل گرما، اکسیژن و ماده سوختنی شرکت دارند که هرگاه این سه عامل به نسبت معینی در یک جا جمع شوند، آتش پدید خواهد آمد. این 3عامل در کنار هم، اصطلاح مثلث آتش نامیده می شود.

تعاریف
• آتش: آتش یک عکس العمل شیمیایی همراه با شعله، حرارت و روشنایی است. به عبارت دیگر ترکیب مواد قابل اشتعال با اکسیژن را آتش می گویند.
• نقطه احتراق یا اشتعال: درجه حرارتی که جسم در آن شعله ور شده و آتش می گیرد را نقطه احتراق یا اشتعال می گویند.
• داغ ترین بخش شعله: داغ ترین بخش شعله، نوک زبانه های آن است.
• محصولات نهایی احتراق: موادی از قبیل بخار آب، خاکستر، دود، گازهای متان، دی اکسید کربن، مونواکسیدکربن، دی اکسید گوگرد و … است که بر اثر سوختن حاصل می شوند.
• آتش برون سوز یا سطحی: آتش ناشی از مایعات قابل اشتعال مثل انواع مواد نفتی، الکلی و … هستند که شعله روی سطح و یا بالای آنها تشکیل می شود. گرما مایع را بخار می کند، سپس بخار گرم از سطوح خارجی مایع جدا شده در بالا با اکسیژن ترکیب شده و شعله تشکیل می شود.
• آتش درون سوز یا مغزی: آتش ناشی از جامدات قابل اشتعال مانند: انواع چوب و زغال، پارچه، لاستیک، پلاستیک، الیاف، توتون، نفتالین و … هستند که شعله درون آن تشکیل می شود.
• ارتفاع شعله: ارتفاع شعله تابع مقدار تولید مولکول آزاد از سطح ماده سوختنی است. هر قدر تولید مولکول بیشتر و سریعتر صورت گیرد، مولکول ها باید مسافت بیشتری را طی کنند تا خود را به اکسیژن برسانند. بنابراین ارتفاع شعله بیشتر به طرف بالا می رود. در مایعات قابل اشتعال این میزان بیشتر است، در چوب کمتر و در ذغال به حداقل خود میرسد.
• رنگ شعله: رنگ شعله بستگی به حرارت شعله دارد. شعله قرمز حدود 500 درجه سانتیگراد، شعله نارنجی حدود 900 درجه سانتیگراد، شعله زرد حدود 1100 درجه سانتیگراد و شعله سفید روشن در حدود 1400 درجه سانتیگراد حرارت دارد.
• احتراق کامل و ناقص: احتراق کامل، هنگامی است که تمام عناصر موجود در سوخت به بالاترین حد اکسیداسیون خود برسند. ولی اگر مقداری از مواد قابل اکسید شدن، در سوخت باقی بماند و یا همراه دود پراکنده شود، احتراق ناقص صورت گرفته است. در این حالت مقداری از انرژی تلف شده است.
راه های ایجاد حرارت
– ایجاد حرارت مکانیکی مثل اصطکاک بین دو جسم (کبریت)
– ایجاد حرارت از طریق الکتریسیته مثل اتو، سیم برق گرم شده و صاعقه
– ایجاد حرارت شیمیایی مثل ترکیب آب با فلز سدیم و پتاسیم یا ترکیب چربی با اکسیژن
برای اطفای حریق ها باید یک یا دو عامل از مثلث آتش را از بین برد:
• چنانچه ماده قابل سوختن از آتش گرفته شود، به آن قطع کردن، جداسازی، سد کردن و یا آتش بُر می گویند؛ مثل بستن مسیر سوخت و یا دور کردن مواد قابل سوختن
• چنانچه مانع رسیدن اکسیژن به آتش شویم، به آن روش خفه کردن می گویند؛ مثل استفاده از شن و ماسه، پتو، کف و یا پودر اطفای حریق
• چنانچه گرما را از آتش بگیریم به آن سرد کردن یا پایین آوردن دما می گویند؛ مثل استفاده از آب
گروه های شش گانه آتش
انواع مختلف حریق مطابق جدول مقابل است:
گروه آتش | نوع آتش | مثال | ویژگی ها | روش اطفاء | خاموش کننده مناسب |
---|---|---|---|---|---|
A | مواد خشک یا جامدات | چوب، کاغذ، توتون، پارچه، لاستیک، پلاستیک، فرش، الیاف، نفتالین | بیشتر ترکیبات کربنی دارند. موقع سوختن، گازهای سمی تولید میکنند. ممکن است شعله دار و یا گدازه ای (درون سوز) باشند. معمولاً پس از سوختن از خود خاکستر یا مواد دیگری به جا میگذارند | 1- سرد کردن 2- در بعضی ازموارد جداسازی 3-خفه کردن | انواع کپسولهای آبی. در زمانی که آتش برون سوز بوده و یا حجم آن کم است، استفاده از کپسول های پودری |
B | مایعات قابل اشتعال | بنزین، نفت گاز، نفت روغن، تینر، گریس، الکل، اتر، استن، گلیسیرین | مایعات نفتی موقع سوختن دود سیاه رنگ و به نسبت سمی تولید میکنند. آتش ناشی از آنها به آتش های سطحی معروف است. چون سطح مایع میسوزد (برون سوز). به علت اینکه سبکتر از آب هستند روی آن شناور میمانند و آب موجب گسترش آنها میشود | 1- خفه کردن 2-در بعضی ازموارد جداسازی | انواع کپسول های پودری یا کپسول های کف ساز |
C | گازهای قابل اشتعال | متان، اتان، بوتان، پروپان، استیلن، اکسیژن، هیدروژن و… | با کمترین گرما مشتعل میشوند. در حجم زیاد ایجاد انفجار میکنند. ترکیب اکسیژن خالص با چربی یک واکنش گرمازا است و موجب انفجار و یا اشتعال میشود. شعله هیدروژن بی رنگ است | جداسازی | انواع کپسول های پودری، آبی و در بعضی مواقع کپسول های گازی |
D | فلزات قابل اشتعال | لیتیم، سدیم، پتاسیم، منیزیم، تیتانیم، زیرکانیم و … | سدیم در هر دمایی با آب و لیتیم فقط با آب جوش واکنش میدهد و در سطح آب تولید شعله میکنند. پتاسیم در زیر آب یک واکنش انفجاری ایجاد میکند. این واکنش ها بلافاصله بعد از تماس با آب صورت میگیرند و حضور اکسیژن در آن نقشی ندارد | جداسازی | انواع کپسول های پودری |
E | برق و الکتریسیته | کلیه ادوات برقی کابلها، سیمهای برقی و … | حریق الکتریکی مطلق وجود ندارد، اغلب بر اثر اتصال دو جریان و یا در اثر گرم شدن بیش از حد ایجاد میشود. جریان برق به راحتی از آب یا کف آتش نشانی میگذرد | 1- قطع جریان برق 2- خفه کردن | انواع کپسول های گازی و پودری |
F | مواد منفجره | باروت،،,C.4 T.N.T آمفو دینامیت، پتن، نیتروسلولز و … | چنانچه ضربه، فشار و گرمای مناسب در یک لحظه ایجاد شود منفجر میشوند. پتن ابتدا میسوزد سپس منفجر میشود. C.4 و T.N.T با آتش منفجر نمیشوند بلکه در آن ذوب شده و میسوزند. دینامیت نیزدرآتش ذوب میشود و در حین سوختن تولید صدا میکند | جداسازی | انواع کپسول های گازی و پودری |
آتش سوزی لباس ها
ویژگی ها:
• اغلب کسانی که لباس هایشان دچار آتش سوزی می شود، یا موضوع را جدی نگرفته اند و یا اغلب ترسیده و کنترل خود را از دست داده اند.
• به علت اینکه نوک زبانه های آتش همیشه رو به بالا قرار می گیرد و داغ ترین بخش شعله نیز در نوک زبانه های آن است، لباس های بالاتر خیلی سریع می سوزند. به خصوص اگر فرد راه برود یا بدود.
• تعدادی از این افراد به سمت آب می دوند تا خود را خاموش کنند. ولی زمانی که به آب می رسند، بخش زیادی از بدن آنها سوخته است، زیرا دویدن باعث افزایش شدت آتش میشود.
• آتشسوزی لباس ها موجب سوختن پوست، موها و سایر قسمت های بدن می شود.
• فردی که آتش گرفته، مانند چوب کبریت روشنی است که آن را وارونه بگیریم، زبانه های آتش خیلی سریع قسمت های بالایی بدن به خصوص صورت را خواهد سوزاند.
• چشم ها بر اثر گرمای شعله نابینا می شوند. زیرا قرنیه چشم که یک لایه بسیار نازک و شفاف است، دراثر گرمای شعله ها چروکیده و کدر می شود.

مبارزه با حریق
ابزار و وسایل
• سطل آتش نشانی محتوی آب یا شن و ماسه
• خاموش کننده های دستی (کپسول های اطفای حریق)
• جعبه ها و قرقرههای آتش نشانی متصل به مخازن آب
• سیستم های خودکار اعلام و اطفا، حریق
• هیدرانت
• وسایل ساده و اولیه مثل پتوی خیس یا شیلنگ آب شهری
• خودروهای آتش نشانی
نکات مهم
• قبل از هرگونه اقدام، شیر گاز و فیوز برق را قطع کنید و یک نفر را برای درخواست کمک از آتش نشانی بفرستید.
• در موقع روبرو شدن با حریق هیچ گاه وقت خود را تلف نکنید و بدانید فقط تا زمانی که حریق ها کوچک هستند، شما قادر به کنترل و اطفای آنها هستید.
• مراقب سرایت آتش به جاهای دیگر باشید و مواد قابل اشتعالی را که هنوز آتش به آنها نرسیده است، به سرعت از آتش دور کنید.
• در جایی قرار بگیرید که بتوانید از چند سوی به حریق حمله کنید و در صورت لزوم محل خود را تغییر داده، یا دور شوید.
• بهترین جهت برای اطفای حریق، پشت به باد است، زیرا گرما و دود به سمت شما نمی آیند.
• مواد اطفای حریق (آب، شن و ماسه، مواد کپسول و …) را همیشه به ریشه آتش بپاشید، نه به زبانه های آتش.
• همیشه مواظب خطر انفجار و سقوط اجسام یا فرو ریختن سقف باشید و در صورت احساس خطر، در پناه یک حفاظ به مبارزه با آتش ادامه دهید.
• هیچ گاه بر روی مایعات قابل اشتعال آب نریزید، زیرا آب سنگین تر از مایعات است و آتش را گسترده تر می کند.
• هیچ گاه برای خاموش کردن سیم یا وسایل برقی در حال سوختن از آب استفاده نکنید، زیرا موجب برق گرفتگی می شود.
• اگر سیلندر گاز دچار حریق شد، سعی در بستن آن کنید. برای این کار میتوانید پارچه خیس یا لباس خود را دور دستتان پیچیده و شیر سیلندر را ببندید، در غیر این صورت برای جلوگیری از انفجار، باید به طور مرتب با پاشیدن آب بر روی سیلندر، آن را سرد کرد.
• اگر در ساختمان آتش گرفته گیر افتادید، بهترین کار این است به اتاقی که دارای پنجره است، پناه ببرید و در را ببندید. یک پتو یا فرش و یا مانند آن را به طور کامل زیر در گذاشته تا دود وارد اتاق نشود، سپس از طریق پنجره تقاضای کمک کنید.
سطل آتش نشانی
تعریف: تفاوتی که سطل آتش نشانی با سطل های معمولی دارد این است که دسته ای در زیر آن نصب شده است تا کار کردن با آن آسان تر باشد. به علت وجود همین دسته نمی توان آن را روی زمین گذاشت و باید با قلاب یا خرک، آویزان شود.
محتویات: ممکن است آب (برای آتش های گروه های A و B) یا شن و ماسه (برای آتش های گروه B و E) باشد. باید هر چند مدت یک بار آن را بازدید و کنترل کرد. بخصوص در فصل زمستان یا مکان های مرطوب که احتمال کلوخه شدن شن و ماسه داخل سطل بیشتر است.

به کارگیری:
– موقع استفاده از سطل آتشنشانی باید محتویات آن را در حالتی که پشت به باد هستید، با ضربه و فشار بر ریشه آتش بپاشید.
– پشت به باد بایستید، تا گرما و دود به سمت شما نیاید، همچنین محتویات سطل نیز به سبب فشار باد، درباره به سمت شما بازنگردد.
– محتویات سطل را با ضربه و فشار بپاشید، زیرا سرازیر کردن ملایم محتویات سطل، تاثیر چندانی نخواهد داشت.
– دقت کنید، مواد داخل سطل را بر ریشه (بن) آتش بپاشید، زیرا محل تشکیل حریق ریشه آتش است. پاشیدن این مواد روی زبانه های آتش، آن را خاموش نمی کند.
– اندازه و وزن این سطل ها باید به قدری باشد که یک فرد معمولی بتواند به راحتی آن را حمل کرده و به کار گیرد.
– نوع دیگری از این سطل ها موجود است که دسته ای در کنار آن تعبیه شده است و می توان آن را روی زمین گذاشت.
خاموش کننده های دستی
• تعریف: خاموش کننده دستی وسیله ای است که برای اطفای حریق طراحی و ساخته شده است. این خاموش کننده ها حداکثر 14 کیلو یا 14 لیتر ظرفیت مواد خاموش کننده دارند. یک نفر به راحتی قادر به جابجایی و به کارگیری آن است. نوع های بزرگتر آن بر روی چرخ یا ارابه یا خودرو قرار دارد و یا به طور ثابت در برخی مکان ها نصب می شود.

• کاربرد: از این خاموش کننده ها با توجه به مواد داخل آن و نوع آتش، می توان در لحظات اولیه شروع آتشسوزی و یا برای حریق های کوچک استفاده کرد.
• شارژ: چنانچه پس از گذشت یکسال از کپسول استفاده نشد، لازم است برای بازبینی و کنترل سالانه اقدام کنید. بعد از استفاده از کپسول، به طور حتم برای شارژ آن اقدام کنید.
• محل نصب: کپسول ها را در جایی نصب کنید که دسترسی و برداشتن آن آسان بوده و به محض ورود به محل اولین چیزی باشد که توجه را جلب کند، هر چند که ظاهر خوبی نداشته باشد. برای مثال، در نزدیکی مسیرهای منتهی به فرار، ولی نه خیلی نزدیک به نقاط خطر. از قرار دادن آن ها در محل های نمناک و در معرض باران یا تابش نور خورشید خودداری کنید. ارتفاع محل نصب آنها حدود 110 الی 120 سانتیمتر باشد.
انواع خاموش کننده های دستی:
– خاموش کننده های محتوی آب
– خاموش کننده های محتوی پودر
– خاموش کننده های محتوی کف
– خاموش کننده های محتوی دی اکسید کربن
روش ها:
– در صورتی که احتمال اطفای حریق با یک کپسول وجود نداشته باشد، باید چند نفر با چند کپسول بطور هم زمان به آتش حمله کنند.
– در حریق مایعات، پس از خاموش شدن و قطع شدن شعله، چند لحظه ای به کار اطفاء ادامه دهید. زیرا گرم بودن ظرف مایع ممکن است باعث شعله ور شدن دوباره ی آن شود.
– در حریق های روی سطح زمین خاموش کردن را از جلوی آتش شروع کرده و با عقب راندن آتش پیشروی کنید. در آتشسوزی های روی دیوار یا مکان های مانند آن، آتش را از پایین به بالا خاموش کنید.
– مواد داخل کپسول را به ریشه آتش بپاشید نه به زبانه های آن و همیشه پشت به باد بایستید تا دود، گرما و مواد داخل کپسول به سمت شما نیاید.
– هنگام استفاده از خاموش کننده ها، نوک شیلنگ آنها را در دست بگیرید و از به دست گرفتن انتهای آن خودداری کنید.
– کارت شناسایی کپسول را از آن جدا نکنید.
کپسول های اطفای حریق محتوی آب
• کاربرد: این نوع خاموش کننده ها برای اطفای آتشسوزی های مواد جامد (گروه A) بسیار مؤثر هستند. گاهی نیز برای آتش های گروه گازها (C) و مواد منفجره (F) نیز استفاده می شوند.
• تذکر: هیچ گاه از این نوع خاموش کننده ها برای آتش های الکتریکی (گروه E)، مایعات قابل اشتعال (گروه B) و همچنین فلزاتی که با آب واکنش میدهند (گروه D)، نباید استفاده کرد.
کپسول سودا اسید
با کشیدن ضامن و ضربه روی کلاهک، شیشه محتوی اسید سولفوریک می شکند و با آب و بیکربنات سدیم مخلوط می شوند. اسید سولفوریک با بیکربنات سدیم ترکیب شده و مواد اطفایی شامل گاز کربنیک و آب و سولفات سدیم از لوله خروجی با فشار خارج می شود.
کپسول آب و گاز (عامل داخل)
با کشیدن ضامن و ضربه روی اهرم فشار، سیلندر داخلی سوراخ می شود. دی اکسید کربن داخل آن با آب مخلوط شده و باعث افزایش فشار درون کپسول می شود و آب به همراه دی اکسیدکربن با فشار از شیلنگ خارج میشود.
کپسول آب و هوا مخلوط
با کشیدن ضامن و ضربه روی اهرم فشار، راه خروج کپسول باز شده و به علت فشار بالای داخل سیلندر، آب و گاز ازت با فشار از داخل سیلندر خارج می شوند.
کپسول های اطفای حریق محتوی پودر خشک شیمیایی
• تعریف: پودر خشک شیمیایی که به رنگ های سفید، سبز کم رنگ، صورتی کم رنگ و … ساخته می شود از ترکیب مواد مختلفی مانند کربنات سدیم و پتاسیم، سولفات سدیم و پتاسیم، فسفات منو آمونیوم، فسفات دی آمونیوم، مانکس (ترکیبی از اوره و بیکربنات یا کربنات دو پتاس و …) کلرور سدیم، کلرور باریم، گرافیت و چند ماده دیگر است.
• عملکرد: پودر آتش نشانی در فرایند حریق اثر ضد کاتالیزوری دارد که خیلی سریع ارتباط اکسیژن را قطع کرده و شعله را خاموش می کند.
• کاربرد: از این نوع خاموش کننده ها برای انواع حریق می توان استفاده کرد، غیر از آتش های درون سوز یا آتش سوزی جنگل ها و امثال آن.
کپسول پودر و گاز (عامل خارج)
با جدا کردن پلمپ و بازکردن شیر سیلندر بیرونی، گاز دی اکسید کربن وارد سیلندر شده و پودر را به لوله خارجی می راند، با فشار دادن اهرم فشار و تخلیه، مسیر خروج باز شده و پودر با فشار بیرون میریزد.
کپسول پودر و گاز (عامل داخل)
با کشیدن ضامن و ضربه روی اهرم یا کلاهک کپسول، سیلندر داخلی سوراخ می شود و گاز دی اکسید کربن از آن خارج شده و پودر و گاز با فشار از کپسول خارج می شود.
کپسول پودر و گاز ازت (مخلوط)
با کشیدن ضامن و فشار بر روی اهرم، مسیر خروج باز شده و پودر با فشار گاز ازت از محل خروج خارج می شود.
کپسول های اطفای حریق محتوی گاز کربنیک
• عملکرد: گاز کربنیک با کم کردن درصد اکسیژن هوای اطراف حریق، موجب خاموش شدن آن می شود و مقداری هم دمای اشتعال را پایین می آورد. این گاز هیچ گونه اثر نامطلوبی از خود باقی نمی گذارد.
•کاربرد: سیلندرهای محتوی گاز کربنیک یا دی اکسید کربن بهترین وسیله برای اطفای حریق های الکتریکی و لوازم برقی (گروه E) و یا حریق های کوچک از نوع های دیگر هستند.
• تذکر: در این نوع خاموش کننده ها، سر لوله یا محل خروج قیفی شکل (شیپوری) است تا از سرعت زیاد گاز هنگام خروج جلوگیری کرده و به آن اجازه انبساط بدهد و در سر لوله، انبساط گاز کامل شود. گاهی جلوی دهانه آن، گاز کربنیک به صورت بلورهای یخ خشک بیرون می ریزد. همچنین این گاز موقع خروج، صدای زیادی ایجاد می کند.
کپسول گاز کربنیک نوع شیرفلکه ای
با جداکردن پلمپ و باز کردن شیر کپسول، گاز کربنیک با فشار بیرون می آید.
کپسول گاز کربنیک نوع لوله فلزی
با بیرون کشیدن ضامن و فشردن اهرم فشار و تخلیه به سمت بالا، گاز کربنیک بیرون می آید.
کپسول گاز کربنیک نوع قیفی با اهرم
با بیرون کشیدن ضامن و فشار روی اهرم، با یک دست می توان عملیات اطفا را انجام داد. حداکثر ظرفیت این نوع کپسول ها چهار لیتر است.
کپسول های اطفای حریق مولد کف
• تعریف: کف یا فوم اطفای حریق، مایعی است که به سرعت روی آتش را پوشانده و چون وزن مخصوص آن کمتر از وزن مخصوص مایعات قابل اشتعال است، در سطح آن شناور گشته و پایین نمی رود. اغلب دو نوع شیمیایی و مکانیکی آن وجود دارد.
• کاربرد: این خاموش کننده ها برای آتش سوزی های مایعات قابل اشتعال (گروه B) بسیار مؤثر هستند.
• عملکرد:
– با سرعت زیاد، پوشش مقاومی بر روی آتش ایجاد کرده و رابطه اکسیژن با آتش را قطع می کند.
– با سرد کردن سطح مایع، از شعله ور شدن دوباره آن جلوگیری می کند.
– با مقاومت کافی بر سطح آتش، راه را برای هرگونه فعل و انفعال مواد سوختنی و آتش سوزی مجدد می بندد.
• تذکر مهم: از این نوع خاموش کننده ها برای آتش سوزی های الکتریکی (گروه E) و همچنین آتش سوزی فلزاتی که با آب واکنش می دهند، نباید استفاده کرد.
کپسول کف و آب (جداگانه)
با آزاد کردن ضامن و ضربه روی کلاهک آن، سیلندر داخلی گاز کربنیک سوراخ شده و با فشار کیسه مایع کف ساز را پاره می کند. مایع کف کننده و گاز کربنیک وارد آب می شوند. ماده حاصل وارد لوله خروجی شده و در سر لوله کف ساز پس از مخلوط شدن با هوا، تبدیل به کف شده و از نازل خارج می شود.
کپسول کف و گاز (جداگانه)
با کشیدن ضامن و ضربه روی کلاهک، سیلندر داخلی سوراخ شده، گاز کربنیک از آن خارج می شود و مواد کف ساز را با فشار از آن بیرون می ریزد. همزمان این مواد در سر لوله کف ساز یا هوایی که از روزنه ها وارد آن میشود مخلوط شده و تبدیل به کف می شود.
کپسول کف و هوا (مخلوط)
با کشیدن ضامن و فشار بر روی اهرم، ماده کف ساز با فشار از کپسول خارج شده و پس از مخلوط شدن با هوا در سر لوله، تبدیل به کف می شود.
جعبه و قرقره های آتش نشانی
تعریف: جعبه ها و قرقره های آتشنشانی در اغلب ساختمان ها نصب شده و به عنوان مکمل خاموش کننده های دیگر در آتش سوزی نوع (F, C, A) به کار می روند. این وسایل باید به پمپ یا مخزن آب متصل بوده و در محلی نصب شوند که مانعی در مسیر رفت و آمد نبوده و در موقع حریق نیز در دسترس و معرض دید باشند.

• نحوه استفاده:
– درب جعبه را باز کنید.
– سر نازل و شیلنگ را برداشته و به سمت حریق بروید.
– در حین حرکت سر نازل را به کوپلینگ شیلنگ وصل کنید.
– نفر دوم سر دیگر شیلنگ را به شیر آب داخل جعبه وصل کرده و آن را باز می کند.
(توجه: اگر شیلنگ های آتش نشانی زیاد خمیده شوند، آب از آن ها عبور نمی کند.)
سیستم های خودکار اعلام و یا اطفای حریق
تعریف: سیستم خودکار اعلام و یا اطفای حریق را می توان در قسمت های مختلف یک ساختمان نصب کرد که موقع بروز آتش سوزی بصورت دستی یا به طور کامل برنامه ریزی شده و اتوماتیک حریق را خاموش می کند. این سیستم ضمن مشخص کردن محل دقیق آتش، زنگ یا آژیر اعلام حریق را به کار می اندازد، حتی میتواند به صورت خودکار برق ساختمان را قطع کرده و یا از طریق تلفن از آتش نشانی درخواست کمک کند.
سیستم های اعلام حریق
به کمک این وسایل می توان یک حریق را کشف و یا اعلام کرد. این وسایل می توانند بصورت دستی یا خودکار عمل کنند.

گیرنده های حساس یا آشکارسازها (سنسور یا دتکتور )
این کاشف های حریق در سقف ساختمان ها نصب شده و موقع بروز آتش سوزی به صورت خودکار، وجود حریق را به دستگاه مرکزی اعلام می کنند. البته میزان حساسیت این آشکارسازها قابل تغییر و تنظیم است.
سیستم های اطفای حریق
به محض اعلام حریق به صورت دستی (با فشردن یک دکمه) یا به صورت خودکار (از طریق دستگاه مرکزی)، مواد اطفایی (پودر، آب، کف یا گاز کربنیک) را از نازل های سقفی به روی آتش می پاشند.
شیر و شیلنگ های آتش نشانی
• تعریف: شیر ایستاده آتش نشانی (فایر هیدرانت) با بدنه فلزی در کنار معابر عمومی نصب شده و با اتصال به شبکه اصلی آب، قابلیت آب دهی همزمان به سه لوله را دارد. (دو خروجی 2/5 و یک خروجی 4 اینچی)
«هر اینچ معادل 2/5سانتیمتر است.»

• قابلیت ها: نوعی از این شیرها در زمان یخ زدگی یا خوردگی فلز، مجهز به سیستم تخلیه خودکار بوده و چنانچه در اثر تصادم یا حادثه ای شیر آتش نشانی بشکند، مجهز به سیستم ضربه گیر بوده و مانع خروج آب می شود. در ضمن ارتفاع این شیرها متفاوت است.
• مصرف: با اتصال شیلنگ آتش نشانی به آن و بازکردن پیچ بالایی شیر، میتوان برای آب گیری خودروهای آتش نشانی یا برای اطفای حریق از آنها استفاده کرد.
شیلنگ ها و کوپلینگ ها
شیلنگ ها اغلب دو لایه بوده و جنس داخلی آن لاستیک و جنس لایه بیرونی از کتان یا نخ نسوز در رنگ های مختلف است.
دو سر هـر شیلنگ یک کوپلینگ بسته شده دارد که از جنس فلز زنگ نزن (چدن یا آلومینیم) است و می توان موقع کار از تبدیل های مختلفی استفاده کرد.
خودروهای آتش نشانی

خودروهای آتش نشانی در انواع مختلف و اندازه های متفاوت وجود دارند که هر کدام برای ماموریت خاصی استفاده می شوند. همه آن ها دارای رادیوی بیسیم، آژیر و بلندگو بوده و بیشتر آن ها به رنگ قرمز هستند.
2 نظر
مفيد بود سپاس از مطالب خوبتون
خواهش میکنم، سپاس ازینکه از حامی حمایت می کنید و نظرتون رو مینویسید برامون🙏